Profielen van leerlingen
(Hoog)begaafdheid kan op verschillende manieren in zichtbaar gedrag tot uiting komen. Aangezien persoonlijkheid het resultaat is van ervaring en aanleg, worden ook (hoog)begaafden niet op dezelfde wijze beïnvloed door hun bijzondere vermogens. Bij deze ontwikkeling moet rekening gehouden worden met de interactie van emotionele, sociale, cognitieve en fysieke factoren. Al deze gebieden hangen met elkaar samen en werken op elkaar in.
Op grond van jarenlange ervaring in de vorm van observaties, interviews en literatuuronderzoek hebben Betts & Neihart (1988; 2010) zes profielen opgesteld. Deze profielen verschaffen informatie over gedrag, gevoelens en behoeften van verschillende typen (hoog)begaafde en getalenteerde leerlingen. Ze dienen als basis voor een theoretisch concept van waaruit inzicht verschaft kan worden. Dit leidt tot een beter begrip en is van belang voor het stimuleren van persoonlijke groei op cognitief, sociaal en emotioneel gebied.
De profielen van Betts en Neihart worden in onderstaande tabel met een beknopte typering weergegeven. Een uitgebreid overzicht is door Betts en Neihart samengesteld en recent verder aangescherpt (Betts & Neihart, 2010).
| Profiel leerling | Beknopte typering |
|---|---|
| Aangepast succesvol |
 De aangepaste, succesvolle leerling...levert goede prestaties, is perfectionistisch, vermijdt risico en zoekt bevestiging van de leerkracht. |
| Uitdagend creatief |
 De uitdagende, creatieve leerling...is creatief, komt op voor eigen opvattingen, is competitief, heeft grote stemmingswisselingen, is eerlijk en direct |
| Onderduikend |
 De onderduikende leerling...ontkent zijn of haar begaafdheid, vermijdt uitdaging, zoekt sociale acceptatie en wisselt in vriendschappen |
| Risicoleerling (drop-out) |
 De risicoleerling...is creatief, zoekt buitenschoolse uitdaging, isoleert zich zelf, verstoort, presteert gemiddeld of minder, bekritiseert zichzelf en anderen |
| Dubbel bijzonder |
 De dubbel bijzondere leerling...heeft kenmerken van leer- en/of gedragsproblemen, werkt inconsistent, presteert gemiddeld of minder (mogelijk als gevolg van een onderliggend leerprobleem), verstoort en reageert af |
| Zelfsturend autonoom |
 De zelfsturende, autonome leerling...heeft goede sociale vaardigheden, werkt zelfstandig, ontwikkelt eigen doelen, werkt zonder bevestiging, is creatief, komt op voor eigen opvattingen en neemt risico |