de onzin van instructietijd als differentiatiecriterium
Op veel scholen is een systeem van differentiatie ingevoerd, waarbij de groep in drieën is verdeeld. Deze driedeling is gebaseerd op posities binnen de verdeling van cito-scores. Zo onderscheidt men instructieonafhankelijke, instructiegevoelige en instructieafhankelijke leerlingen.
Men legitimeert dit op grond van 'onderzoek'. Helaas is zulk onderzoek altijd uitgevoerd in klassikaal onderwijs, waarbij niet differentiëren werd vergeleken met op deze manier differentiëren. Onderzoek mag tenslotte niet te ingewikkeld worden...
Wie vanuit handelingsgericht werken wil denken vanuit onderwijsbehoeften, kan niet uit de voeten met deze indeling. IO/IA/IG gaat immers nog steeds uit van gelijke doelen voor iedereen. Wie wel eens bij het afscheid van groep 8 is geweest, weet dat dit een illusie is: de leerlingen blijken heel verschillend uit te stromen. Zij hebben echt niet allemaal dezelfde doelen gehaald.
Teams die denken dat differentiatie zo is op te lossen lopen er bij hun 'plusleerlingen' in ieder geval tegenaan dat als de stof die deze leerlingen krijgen echt op hun niveau is, wel degelijk instructie en feedback-/reflectiegesprekken nodig zijn. Daarin voorziet die driedeling niet. Dan krijgen of de leerlingen de schuld (ze zijn niet zelfstandig genoeg) of het materiaal deugt niet (is veel te moeilijk) of beide.
Het lijkt me nuttig om elkaar eens bij te praten hoe teams dit oplossen en wat je kunt doen om van die heilloze driedeling af te komen. Met IO/IA/IG los je de verschillen tussen leerlingen niet op en bevorder je niet een actieve en betrokken leerhouding.
Helemaal mee eens. In Apeldoorn wordt daarom niet meer gesproken over de 'instructie- onafhankelijke groep'. Wel wordt bij jaarklassensystemen vaak uitgegaan van een driedeling, waarin één groep de leerlingen zijn waar gecompact en verrijkt wordt met instructie en feed back zowel voor de ingedikte leerstof als voor de verrijking. En van daaruit, zijn er altijd wel weer kinderen die specifieke behoeften hebben bijv. verregaand compacten, behoefte aan stappenplannen en structurering etc. Ook hameren we er op dat Cito een indicatie is, maar observaties van de leerkracht, gesprekken met de leerling en de ouders, overdracht van uit de vorige groep en de methode toetsen diagnostisch inzetten deel uit 'moeten' maken van het hele plaatje. En dan de slogan voeren: ieder kind dat leert, heeft vragen!