Vermijden van sociale contacten
Er zijn begaafde leerlingen die om uiteenlopende redenen bewust of onbewust ervoor kiezen om interactie met leeftijdgenoten uit de weg te gaan. Het kan zijn dat de leerling gepest of genegeerd is door leeftijdgenoten. Maar ook komt het voor dat ze teleurgesteld zijn in hun contacten met leeftijdgenoten of ervaren ze totaal geen aansluiting met leeftijdgenoten.
Deze leerlingen zoeken vaak wel bewust contact met volwassenen maar negeren leeftijdgenoten. Ook wanneer leeftijdgenoten initiatief nemen tot contact kunnen ze afwijzend reageren.
Indien bovenstaande aansluit bij uw bevindingen bij een specifieke leerling, verken dan de volgende vragen:
- Wat zie je bij de leerling?
- Wat heeft de leerling op dit moment nodig?
- Wat ga je doen?
- Hoe ga je het realiseren?
Observeer (opnieuw) de situatie en breng deze in kaart
Wat zie je bij de leerling?
- Neemt niet deel aan groepsactiviteiten
- Straalt niet
- Gaat zijn eigen gang
- Afwerend als anderen contact zoeken
- Wel/overmatig gericht op contact met volwassenen
- ....
Tips:
- Ga met de leerling in gesprek om beter zicht te krijgen op hoe hij contacten met leeftijdgenoten ervaart.
- Maak gebruik van het ABC model (aanleiding, gedrag, gevolg) – te gebruiken door de leerkracht zowel als de leerling(en).
- Maak gebruik van het GGGGG-model (gebeurtenis, gedachte, gevoel, gedrag, gevolg). Dit kan helpen om inzicht te krijgen in de gedachten en gevoelens van de leerling.
Analyseer na de fase van signaleren samen met leerling, ouders en andere betrokkenen het beeld van de situatie. Bepaal wat nodig is om de situatie te veranderen en benoem de onderwijsbehoeften van de leerling.
Wat heeft de leerling op dit moment nodig?
Het is belangrijk dat de leerling ervaart dat hij zelf invloed heeft op zijn eigen ontwikkeling. Hiervoor is het nodig dat de leerling zijn eigen kwaliteiten en uitdagingen (er)kent.
De leerling die zich terugtrekt uit of sociale situaties vermijdt heeft een leerkracht nodig die:
- Zorgt voor een goede groepssfeer
- Zorgt voor plezierige groepsgerichte activiteiten die de cohesie in de groep versterken waarbij iedere leerling in zijn kracht gezet wordt.
- Goed in staat is te differentiëren binnen de klas.
- Duidelijk uitspreekt welke verwachting hij heeft ten aanzien van de rol van de leerlingen bij een activiteit.
- Duidelijke verwachtingen uitspreekt t.a.v. het inhoudelijke resultaat.
- Wenselijk gedrag beloont.
- Feedback geeft op inhoud en proces
- Goed kan aansluiten bij het niveau en de interesses van de leerling
De leerling die zich terugtrekt uit of sociale situaties vermijdt heeft medeleerlingen nodig die:
- Mogelijk tot de groep ontwikkelingsgelijken behoren (bijv. in een plusklas)
De leerling die zich terugtrekt uit of sociale situaties vermijdt heeft een onderwijsomgeving nodig die:
- Aansluit bij het niveau en de interesse van de leerling
- Het aangaan van sociale contacten bevordert
De leerling die zich terugtrekt uit of sociale situaties vermijdt heeft onderwijsmateriaal nodig dat:
- Aansluit bij het niveau en de interesse van de leerling
- Ondersteuning biedt ten aanzien van sociale processen.
- Gericht is op het bevorderen van sociale vaardigheden waarbij de transfer voor de doelgroep (hoog)begaafde leerlingen vaak zelf gemaakt moet worden.