(Hoog)begaafdheid heeft twee onderscheidende factoren: een cognitieve factor (het denk-luik) en een zijnsfactor (het zijns-luik). Naarmate het potentieel hoger is, is er sprake van een hoger en sterker bewustzijn.

Het denk-luik bestaat uit een sterk potentieel, groot creatief denkvermogen, en een hoge mate van motivatie. Het denk-luik uit zich in een grote leerhonger, waar het onderwijs met allerlei onderwijsaanpassingen aan tegemoet kan komen.

Juist het hogere bewustzijn bepaalt de kenmerken van het zijns-luik van (hoog)begaafde leerlingen: de lat automatisch hoog leggen, kritiische instelling, groot rechtvaardigheidsgevoel en gevoeligheid.

Het vraagt van de leraar dat hij de leerling vanuit deze zijnskenmerken probeert te begrijpen en tegemoet treedt; het vraagt van de leerling dat hij de mooie en lastige kanten van deze zijnskenmerken ziet en ermee om leert gaan.

Wanneer de leraar (en ouders) deze zijnskenmerken niet (h)erkennen, bestaat de kans dat een op zich doordachte onderwijsaanpassing niet het beoogde effect heeft. Juist omdat de zijnskenmerken invloed heeft op het functioneren van de (hoog)begaafde leerling in gedrag, denken, houding en (aan)voelen.