Het vmbo krijgt in toenemende mate aandacht voor 'Excellentie en talentontwikkeling'.

Zo is er vanuit de beleidsvoornemens en -adviezen van de landelijke politiek, de koepel- en onderwijsorganisaties  een  verschuiving te zien van een focus op probleemgevallen (waaronder de aanpak van voortijdig schoolverlaten) naar de noodzaak iedere leerling  zo goed mogelijk te faciliteren.

Voorbeelden van deze toenemende aandacht voor excellentie en talent zijn onder andere te vinden bij het Ministerie van OCW (2011), de Inspectie van het onderwijs (2012), de Onderwijsraad (2007), de VO-raad (2010) en het Kohnstamm Instituut (2009).

Initiatieven die de ontwikkeling van individuele talenten mogelijk maken zijn bijvoorbeeld de Vakcolleges, de Technomavo's en de nieuwe beroepsgerichte examenprogramma's voor het vmbo. Vaak komen dergelijke initiatieven tot stand in samenwerking met het mbo en/of het bedrijfsleven.

Drie cruciale aspecten, die ook in bovenstaande initiatieven centraal staan, zijn:

• Flexibilisering van de programmastructuur, waaronder niveau- en tempodifferentiatie;
• Differentatie van programma-inhoud, waaronder een toenemende mate van keuzemogelijkheden op basis van individuele talenten;
• Versterking van de positie van Loopbaanoriëntatie- en begeleiding (LOB) en praktische sectororiëntatie (PSO)

Flankerende initiatieven vanuit o.a. de technische sector dragen bij aan de ontwikkeling van (individuele) (techniek) talenten. Voorbeelden van dergelijke initiatieven daarvan zijn 'Techniekpact 2020', 'Toptechniek in bedrijf', de VM2-projecten en de nieuwe experimenten Doorlopende leerlijnen vmbo-mbo. Of de specifieke aandacht voor bepaalde doelgroepen zoals het Techniektalent.nl ten aanzien van meisjes en vrouwen.