Blog

Naar uitdagend onderwijs

Leerlingen voelen zich onvoldoende uitgedaagd. Staatssecretaris Dekker stelt in zijn kamerbrief mogelijke oplossingen voor.

Desirée Houkema

2 september 2013 | 4 minuten lezen

Discussieer mee en geef je mening!

Leerlingen voelen zich onvoldoende uitgedaagd.
Daarom stelt staatssecretaris Dekker in zijn kamerbrief de volgende mogelijkheden voor om uitdagend onderwijs te realiseren.

Talentprogramma’s

Onze toptalenten hebben vaak net iets extra’s nodig om te voorkomen dat ze zich gaan vervelen. Ik zie mogelijkheden in extra uitdaging door middel van specifieke talentprogramma’s. In deze programma’s kunnen jongeren hun talenten en interesses voor een bepaald vak delen, bijvoorbeeld in verdiepingsprogramma’s voor reguliere vakken en met extra vakken als debatteren of ondernemen.

Honoursprogramma’s
In het hoger onderwijs krijgen talentvolle en gemotiveerde studenten op diverse HBO-instellingen en universiteiten de kans om meer uit zichzelf te halen door naast het reguliere programma een honoursprogramma te volgen, waarin verdieping en verbreding centraal staan. Een selectieprocedure bepaalt welke studenten voor deze uitdagende programma’s in aanmerking komen.
Ik zie kansen in de ontwikkeling van honoursprogramma’s in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Daarmee ontstaan mogelijkheden voor het creëren van een doorlopend talentprogramma van basisonderwijs tot hoger onderwijs, waarbij het onderwijs voor talenten in de verschillende sectoren beter op elkaar aansluit.

Het bedrijfsleven en gemeenten kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Zij kunnen prestigieuze stages, gastlessen van inspirerende kopstukken of complexe vraagstukken bieden, waar talentvolle leerlingen hun creatieve denkkracht kunnen inzetten om organisaties te adviseren. Ik wil het bedrijfsleven uitnodigen om te verkennen wat de mogelijkheden zijn om een nationaal talentprogramma op te zetten. Toptalenten uit de bovenbouw van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs kunnen dan de kans krijgen om deel te nemen aan een uitdagend programma dat samen met toonaangevende bedrijven wordt vormgegeven en uitgevoerd. Het doel is om creativiteit en denkkracht van echte toptalenten te benutten, leerlingen in aanraking te laten komen met complexe vraagstukken uit de praktijk en hen te inspireren hun talent ook in hun latere loopbaan optimaal in te zetten. Met het in het voorjaar ondertekende Techniekpact (Tweede Kamer 2012-2013, 32 637, nr. 57) werken het onderwijs, het bedrijfsleven en de overheid al samen aan een goede aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de technieksector. Met een nationaal talentprogramma kunnen we talenten motiveren en ontwikkelen die het bedrijfsleven nodig heeft om Nederland op de kaart te zetten.

Van een aantal talentvolle leerlingen die ik heb gesproken, komt het idee van talentenclubs; deze clubs zijn op verschillende interessegebieden gericht, zoals literatuur, techniek of astronomie. De talentenclubs kunnen binnen alle onderwijssectoren worden opgezet en ook over leerjaren en onderwijssoorten heen. De leeftijd en het schoolniveau van de leerlingen is immers niet wat hen bindt, dat is hun passie en talent voor het onderwerp.

Modulair onderwijs

Binnen het bestaande onderwijsaanbod zijn er door middel van differentiatie in niveau en tempo ook mogelijkheden voor extra uitdaging. Ik wil verkennen of we vormen van modulair onderwijs kunnen inzetten voor onze toptalenten. Dit geeft leerlingen de mogelijkheid om vakken in hun eigen tempo en op verschillende niveaus te kunnen volgen en af te sluiten. Binnen het voorgezet onderwijs biedt de wet hier al mogelijkheden toe alleen het gebeurt nog te weinig.

Modulair onderwijs kan ook over de grenzen van schoolsoorten en sectoren heen. Een leerling die goed op zijn plek zit op een technische opleiding in het vmbo, kan bijvoorbeeld wiskunde op havo niveau afsluiten en alvast een specialisatie installatietechniek in het mbo volgen, omdat hij hier heel goed in is.

Basisschoolleerlingen in het voortgezet onderwijs
Verschillende basisscholen werken al samen met scholen in het voortgezet onderwijs om hun talentvolle leerlingen extra uitdaging te kunnen bieden. Leerlingen uit groep 7 of 8 gaan daarbij al één of meerdere dagen in de week naar het voortgezet onderwijs.

Deze vorm van maatwerk per leerling vraagt om slimme oplossingen in de organisatie van het onderwijs, zodat capaciteitsproblemen (groepsgrootte, tijd) en moeilijkheden met roosters en examenmomenten kunnen worden voorkomen. Ik hoor graag van leerlingen, leraren en schoolleiders welke uitdagingen zij zien, zodat we samen kunnen zoeken naar creatieve oplossingen. Ik zie verschillende mogelijkheden. Zo kan het jaargroepensysteem worden doorbroken door leerunits in te richten, waarin leerlingen van verschillende leeftijden lessen volgen. Een goed voorbeeld is basisschool Het Talent in Lent, waar hier al veel positieve ervaringen mee zijn opgedaan. Iedere leerling volgt daar zijn eigen leerroute. Op basis van niveau, aanbod en tempo worden er instructiegroepen gevormd. Talentcoördinatoren kunnen leerlingen daarbij begeleiden bij het vinden van de juiste modules en ondersteunen bij het plannen van leerroutes en bijhorende roosters.

ICT

ICT biedt veel mogelijkheden om op een innovatieve manier het onderwijs aan toptalenten te stimuleren. Gepersonaliseerd leren met gebruik van ICT-toepassingen kan inspelen op de specifieke behoeften van een leerling. Het leren wordt steeds meer ingericht per onderwerp op verschillende niveaus. De leerling leert in groepen, maar ook individueel.

Ik volg met aandacht de ontwikkelingen rondom Flipping the Classroom. Dit is een organisatievorm van onderwijs waarbij docenten klassikale kennisoverdracht vervangen door video’s en eventuele andere vormen van online instructie. Leerlingen kunnen hierdoor de kennis naast de reguliere lessen ook buiten de schoolmuren tot zich nemen. Er is zo meer klassikale tijd beschikbaar voor het beantwoorden van vragen, individuele aandacht, verdieping en activerende didactiek. Flipping the Classroom kan bijdragen aan gedifferentieerd onderwijs en maakt het voor leerlingen mogelijk om instructie te krijgen in hun eigen tempo.

Ouders meer betrekken

De kennis, ervaring en betrokkenheid van de gemeenschap in en rondom de school kan nog beter worden benut. Om te beginnen met de ouders. Ouders zijn een cruciale factor in het verhogen van het school- en studiesucces van hun kinderen. Waar de verantwoordelijk van ouders eindigt en waar die van de school begint is niet scherp te stellen. Kinderen leren op school én thuis. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ouders kunnen van scholen ook advies krijgen hoe ze hun kind het beste kunnen helpen. Goede communicatie en het delen van verwachtingen van leerkracht en ouders is hierbij het startpunt.

Dekker roept nadrukkelijk op het debat over deze en nieuwe ideeën met betrokken partijen in het onderwijs te voeren.
Wat vind jij van deze ideeën? Zie je nog meer of andere mogelijkheden? Plaats hier je reactie!

Gerelateerde items

Reageer ook op de andere blogs met ideeën die genoemd zijn in de kamerbrief

Naar onderwijs waarin presteren loont
Naar beter toegeruste leraren en schoolleiders

Kamerbrief over toptalent in het funderend onderwijs

Lees meer over: beleid onderwijs

De staatsecretaris heeft met talentvolle leerlingen gesproken, een stap in de goede richting. Hij heeft ook geluisterd en tenminste 1 idee meegenomen in zijn verhaal, een tweede stap in de goede richting. Hij heeft gezien dat leeftijd geen bepalende rol speelt bij de ontwikkeling van leerlingen en dat juist talent en passie kunnen leiden tot meer leren.De volgende stap zou kunnen zijn dat de staatsecretaris niet alleen luistert, maar ook voorschrijft dat de leerlingen deel uit mogen/moeten maken van de groep die zich bezig houden met het inrichten van het onderwijs voor hen.
Al eeuwen wordt het onderwijs bedacht voor de leerling en plannen gemaakt voor de leerling. De tijd is aangebroken dat de leerling mee gaat denken over zijn eigen onderwijs. Gesprekken met talentvolle leerlingen geven duidelijk aan dat met name als zij zelf mee mogen denken en besluiten meer mogelijkheden ontstaan voor het volgen van hun passie en het ontwikkelen van talent. Het nemen van verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces staat dan veel dichterbij hen en is daarmee een kleinere stap geworden.
Mark Rutte zei gisteravond nog in "rode hoed", dat burgers meer zelf de stappen moeten zetten om hun eigen geluk na te streven en dat de overheid daarin een stapje terug gaat doen. In die ontwikkeling past ook dat leerlingen actief deel nemen aan het organiseren van hun eigen onderwijs en dat "personalized learning" door hen wordt meebedacht en geregeld. Met de huidige ict mogelijheden, die door de jeugd veel beter worden begrepen dan door de lesgevers en beleidsmakers is het in het verlengde van wat de staatssecretaris nu schrijft veel mogelijk.
In die zin een pluim voor deze staatssecretaris en zijn souffleurs. Het begin is er en er is nog heel veel te doen om toptalent en topcreativiteit te ontwikkelen samen met de topleerlingen.

Albert Kaput
Centrum voor Creatief Leren
Sterksel

(onbekend)

11 jaar geleden

Jan J. Koster

7 jaar geleden

Ik werk als coach in het Leerlab Schoolorganisatie van het VHBO Bonnefantencollege in Maastricht. In het kader van het Project Leerling2020 van de VO raad. De school zet in op gepersonaliseerd leren. Mijn kartrekker en ik zoeken (HA)VO scholen die modulair onderwijs geven. Of mensen die ons kunnen helpen bij het ontwikkelen van modulair onderwijs.